Eten in Thailand

Eten is één van de eerste levensbehoeften van ieder levend organisme. In Thailand is eten daarnaast ook sociaal erg belangrijk. De Thai houden van eten en hun liefde voor eten is terug te vinden in de zeer smaakvolle gerechten die je in de Thaise keuken aantreft. Over het algemeen zijn Thaise gerechten aromatisch en vaak pikant. Lokaal zijn er wel redelijk wat verschillen te zien. Voor redelijk wat toeristen is het eten één van de hoofdredenen om juist Thailand uit te kiezen als vakantiebestemming. Wie eenmaal kennis heeft gemaakt met de Thaise keuken die zal waarschijnlijk voor de rest van zijn of haar leven een liefde koesteren voor de heerlijke gerechten die Thailand voortbrengt.

Op deze pagina laten we je kennis maken met Thaise eetgewoontes en typisch Thaise gerechten. Het is vooral een eerste kennismaking met de Thaise eetcultuur. De diepere kennis ontdek je hopelijk in Thailand zelf.

Eten in Thailand betekent een heerlijke ontdekkingsreis van smaken en structuren, die op een gebalanceerde manier samengebracht zijn. Soms is het eten licht gekruid, soms pikant en soms ronduit pittig. Sommige gerechten zijn zelfs ronduit mild te noemen. De pikantheid van de gerechten kan van streek tot streek, maar ook van kok tot kok verschillend zijn. Als er op een Thaise menukaart aangegeven staat dat een gerecht pittig is, dan moet je voor westerse begrippen uitgaan van dat het gerecht zeer pittig is. De schaal van pikantheid zoals die soms op menukaarten gebruikt wordt (vaak met één, twee of drie pepertjes) is vooral op hoe de Thai het gerecht inschatten. Medium pikant wordt door veel Nederlanders vaak al als erg pittig ervaren. Aan de andere kant hebben wij ook al meegemaakt dat een gerecht te mild geserveerd werd toen we aangaven dat we het niet ’too spicy’ wilden hebben. Vervolgens leidde dit ertoe dat de pepers helemaal weggelaten werden uit het gerecht waardoor het geheel te flauw was. Het is daarom soms een beetje uitvogelen hoe je de gerechten in Thailand aangepast op jouw smaak geserveerd krijgt en welke gerechten je misschien zelfs uit de weg moet gaan als je niet tegen te gekruid eten kunt.

Mocht je overigens een hap eten in je mond stoppen die je gehele mond in vuur en vlam zet, dan is een slok drinken nooit de oplossing tegen dit ongemak. De stof in pepers die het hete gevoel geven wordt door de vloeistof juist nog beter door de mond verspreid, waardoor je het gevoel versterkt. Deze stof, capsaïcine geheten, stimuleert dezelfde receptoren in de mond als die hitte (temperatuur) van voedsel detecteren. Het beste wat je kunt doen om deze vervelende sensatie te bestrijden is het eten van droge witte rijst of ander vast voedsel dat geen pepers bevat.

Bij de samenstelling van gerechten in Thailand wordt er meestal naar een balans gezocht in vier elementen: zout, zoet, zuur en pikant. Bitterheid komt in de Thaise keuken eigenlijk amper voor. Veel van wat je in Thailand te eten krijgt is gebaseerd op producten die lokaal verkrijgbaar zijn. Rijst is een belangrijk element in de Thaise keuken, net als producten die op basis van rijst gemaakt zijn zoals rijstnoedels. Daarnaast zie je een grote verscheidenheid aan verse kruiden terug en wordt er een groot aantal soorten vlees, vis en schaaldieren gebruikt. Qua voedingsstoffen zie je dat er vooral veel eiwitten en koolhydraten in een maaltijd zitten. Vetten die je in de Thaise keuken aantreft zijn vooral afkomstig uit de oliën waarmee gebakken wordt en uit pinda’s. De hoeveelheid dierlijke vetten is relatief lager dan in de gemiddelde westerse keuken.

Wie voor het eerst in Thailand gaat eten die zal vaak tevergeefs zoeken naar eetstokjes. Hoewel er in veel landen in de regio Zuidoost-Azië met stokjes gegeten wordt, zie je dat in Thailand beduidend minder. Standaard eten de Thai met vork en lepel. De vork neemt men in de linkerhand en die gebruikt men om het eten op de lepel te schuiven die in de rechterhand vastgehouden wordt. Messen zie je soms ook wel, maar vooral op plekken waar veel toeristen eten of waar westerse gerechten geserveerd worden die om een mes vragen. Ook in de betere restaurants zie je vaak een volledige bestekset op tafel liggen.

Wordt er dan helemaal niet met stokjes gegeten in Thailand? Natuurlijk wel! Op het moment dat je noedels zoals Pad Thai gaat eten of Chinees gaat eten dan komen de stokjes tevoorschijn. Een aantal Thaise gerechten zoals loempia’s en saté eet je gewoon met de hand.

Bij restaurants en eetkraampjes staan vaak een aantal verschillende sauzen en andere toevoegingen op tafel. Soms moet je er gewoon even om vragen. Twee sauzen die vaak op tafel staan zijn nam phrik (pittige chilisaus) en phrik nam pla (vissaus met citroensap, chilipepers en knoflook).

Als er Thais eten besteld wordt in Thailand dan is het gebruikelijk dat er meer gerechten besteld worden dan dat er gasten aan tafel zitten. De schotels worden in het midden van de tafel gezet en iedereen pakt daar meerdere keren kleine beetjes vanaf om op zijn/haar bord te leggen. Daar hoort ook een schep rijst bij. Het is beleefd (en gebruikelijk) om niet al teveel tegelijkertijd op te scheppen. Eet je alleen? Dan bestel je meestal één gerecht. Meer mag natuurlijk ook als je verschillende dingen wilt proeven.

De Thai zelf zijn overigens gewend om meer dan drie keer per dag te eten. Ze eten bij wijze van spreken liever tien keer op een dag iets kleins dan dat ze drie maal per dag een grotere maaltijd verorberen. De porties zijn vooral bij lokale eettentjes vaak op dit eetgedrag aangepast. Voor westerlingen die vasthouden aan drie keer per dag eten kunnen de porties daarom soms aan de kleine kant zijn. Pas echter op dat je niet teveel bestelt. Zo heb ik een keer in Phuket een ‘medium’ portie gebakken rijst met krab besteld. Voor één persoon bleek dit veel te veel. Waarschijnlijk hadden we dit met z’n tweeën ook niet helemaal op kunnen eten.

De Thaise keuken kent een groot aantal lekkernijen die vaak verwant zijn aan gerechten uit andere Aziatische landen. Zo zie je de saté op grote schaal terug in Thailand. Deze wordt op allerlei manieren aangeboden. Het assortiment is veel groter dan alleen maar kipsaté of varkenssaté. Saté betekent eigenlijk ook niet meer dan ene gerecht op een stokje. Dat kan dus van alles zijn. En de pindasaus? Die zit er soms bij, maar niet standaard. Als er pindasaus bij geserveerd wordt is dat vooral in restaurants in plaats van straatkraampjes.

Een veel gegeten gerecht in Thailand is Thaise curry. Dit kruidige gerecht wordt op verschillende manieren bereid. Veel gegeten curries zijn de rode (panang) curry en de groene curry (kaeng khiao wan). Ook gele curry zul je regelmatig zien. Een standaard Thaise curry wordt gemaakt met kokosmelk, currypasta (vaak vers klaargemaakt), iets van vlees, gevogelte of vis/schaaldieren en verschillende groentes en kruiden. Curry eet je in de regel met witte rijst.

Favoriet bij veel reizigers zijn de heerlijke soepen. Vooral Tom ka gai (zoetzuur pikante kippensoep) en Tom yum goong (zuurpikante garnalensoep) zijn erg populair. Deze gerechten kun je op veel plekken in Thailand voor een prikkie eten.

Khao Niaw Ma Muang is het meest gegeten nagerecht van Thailand. Het is een heel simpel gerecht dat bestaat uit kleefrijst met stukjes verse mango. De kleefrijst wordt gemaakt van glutonous rijst (ketan rijst), romige kokosmelk, suiker en zout. Bij gebrek aan kleefrijst kun je dessertrijst of eventueel zelfs normale witte rijst gebruiken. Verse mango maakt het gerecht af. Heerlijk!

Onze eigen favoriet is misschien wel Pad Thai. Zoals elders in Azië kent Thailand verschillende variaties op noedelgerechten, maar dit gerecht mag je als typisch Thais gerecht beschouwen. Het is een eenbordsgerecht wat alles bevat wat je nodig hebt: koolhydraten (rijstnoedels), eiwitten (tofoe, ei en bijvoorbeeld kip of garnalen) en groente. Dit alles wordt bereid met een combinatie van vissaus, tamarindepasta, knoflook en rode chilipepers. Pad Thai hoort geserveerd te worden met palmsuiker, een stukje limoen en fijngehakte pinda’s. Daarnaast wordt er vaak ook gedroogde en fijngehakte chilipeper bij geserveerd voor wie hey nog pikanter wil maken. Vanwege de eenvoud is Pad Thai onder toeristen vooral geliefd als lunchgerecht.

Over het algemeen is het met de hygiënische situatie omtrent voedselbereiding redelijk goed gesteld in Thailand. Als je in de betere restaurants eet waar men met een professionele keuken werkt dan worden de ingrediënten vaak netjes gekoeld bewaard, worden pannen en borden met veilig water goed gereinigd en gelden er allerlei regels omtrent de hygiëne. Hoe anders is het op het moment dat je je in de heerlijke wereld van het ‘street food’ begeeft. Hoe lekker het eten er ook uitziet, Thailand staat al jarenlang in de top 10 van landen waar je reizigersdiarree of zelfs voedselvergiftiging op kunt lopen. Soms is het een kwestie van geluk hebben en sommigen hebben vooral door veelvuldig reizen een beter weerstand tegen bepaalde bacteriën opgebouwd.

Er zijn verschillende oorzaken voor reizigersdiarree en voedselvergiftiging. Het begint al met de manier waarop ingrediënten bewaard worden. Op het moment dat je vlees, vis of schaaldieren zoals garnalen ongekoeld bewaart in een tropisch land als Thailand, dan is dat leiden tot een explosie van bacteriën. Als je geluk hebt worden deze tijdens de voedselbereiding weer gedood, als je pech hebt wordt je ziek. Een tweede probleem is de hygiëne omtrent borden en pannen. Vaak wordt er slecht of amper afgewassen. Nog een dingetje is het vooraf bereiden van voedsel dat vervolgens zonder koeling ligt te wachten op de klanten. Neem maar van ons aan dat een saté van vlees of garnalen na een paar uur in de dertig graden te hebben gelegen echt niet fris meer is.

Eten in Thailand is goedkoop tot zeer goedkoop, zolang als dat je de fancy restaurants in zakendistricten, luxe hotels en de duurdere winkelcentra vermijdt. Daar betaal je vaak een veelvoud van wat je bij de eenvoudige restaurants en de straatkraampjes betaalt. Een simpele Thaise maaltijd eet je al vanaf 50 tot 80 Baht. Dat is pakweg 1,50 tot 2 euro.

Een leuk onderdeel van je vakantie in Thailand kan een kookworkshop zijn. Op verschillende plekken in Thailand kun je workshops volgens waarbij je in een halve dag of zelfs een hele dag bezig bent met het bereiden van Thaise gerechten. Je leert zo de basisbeginselen van de Thaise keuken en kun je vervolgens zelf genieten van wat je met de medecursisten klaargemaakt hebt. Soms begint zo’n kookworkshop met het gezamenlijk inkopen doen op een lokale markt. Zo leer je al direct kennismaken met de ingrediënten die je gebruikt.

Insecten zijn vaak prima eetbaar. Er zijn inmiddels een kleine tweeduizend insectensoorten waarvan bekend is dat die eetbaar zijn. Meerdere onderzoeken hebben uitgewezen dat het eten van insecten op de langere termijn de enige manier zal zijn om een ernstig wereldwijd voedselprobleem te ondervangen. De hoeveelheid landbouwgrond is beperkt, de oceaan wordt steeds verder leeggevist en intensieve veeteelt brengt diverse problemen met zich mee. De oplossing zou het verwerken van insecten in ons voedingspatroon zijn. In Nederland zie je dit met mondjesmaat gebeuren, maar in Thailand is men daar over het algemeen al wat verder mee. Het eten van insecten gebeurt vooral in het armere noorden van Thailand. Daar zijn zelfs op grote schaal boerderijen actief met het kweken van insecten voor menselijke consumptie.

Verspreid door Thailand zul je dus insecten kunnen eten. Soms als serieus gerecht, soms meer als een gimmick zoals de schorpioenen op een stokje in Khao San Road in Bangkok. Wie de gangbare Thaise gerechten bestelt die hoeft niet bang te zijn dat er ongevraagd insecten in verwerkt zitten.

Wie voor een eerste keer richting Azië reist die zal heus wel een keer van vrienden of kennissen te horen krijgen ‘pas maar op dat ze je geen hond serveren’. Dergelijke verhalen krijg je ook als kersverse Thailand-ganger misschien wel te horen voor je vertrek. Wees niet bang, want de kans dat je letterlijk de hond in de pot of op de barbecue vindt is in Thailand niet zo groot. Zo wordt hondenvlees vooral in Vietnam gegeten in plaats van Thailand.

In het noorden van Thailand schijnt er wel op kleine schaal hond gegeten te worden, maar als toerist krijg je hier echt zo snel niet mee te maken. Zwarte honden zouden soms gegeten worden vanwege de magische krachten die deze honden zouden bezitten. In de praktijk is het zo dat er honden in Thailand worden gevangen of zelfs gestolen om vervolgens opgegeten te worden. Niet in Thailand, maar in Vietnam. De honden worden via Laos naar Vietnam gesmokkeld waar hondenvlees wel op wat grotere schaal gegeten wordt.

In Thailand kun je bijna alles drinken wat je in Europa ook kunt bestellen. Zo zie je de bekende merken frisdrank, bier en sterke drank voorbij komen en kun je ook allerlei varianten aan koffie drinken. Wat je veel meer ziet dan bij ons zijn theeën en verse vruchtensappen in allerlei variaties. Groene thee wordt, net als in Japan, opvallend veel gedronken in Thailand. Liefhebbers van verse vruchtensappen en smoothies die kunnen hun hart ophalen in Thailand. Zowel op straat als in de verschillende eet- en drinkgelegenheden kun je vaak kiezen uit enorm veel dranken die gebaseerd zijn op vooral tropische fruitsoorten.

Bierliefhebbers die kunnen natuurlijk kiezen uit verschillende importbieren zoals Heineken, maar als je echt Thais bier wilt drinken dan kun je uit diverse aangename biersoorten kiezen. Populaire biermerken zijn Singha en Chang. Deze twee merken zul je vrijwel overal in Bangkok tegenkomen. Singha is een lager bier dat in Bangkok zelf gebrouwen wordt. De Boon Rawd Brewery is de oudste brouwerij van het land. Al sinds 1933 brouwen zij het smaakvolle Singha bier. Chang is een pils dat door Thai Beverage Plc. gebrouwen wordt. Het standaard Chang bier heeft een alcoholpercentage van 5%. Zeker ook aangenaam is Chang Classic dat een blond pilsje is met een alcoholpercentage van 6,4%.

Wijn wordt in Thailand wel gedronken, maar is minder populair dan in Europa. Door de vrij hoge belasting op wijn is het op de lokale markt een relatief dure drank. Je ziet dan ook dat wijn vooral gedronken wordt in de betere restaurants in Thailand, waarbij de wijn vooral afgestemd wordt op de te nuttigen maaltijd. De wat meer complexe wijnen, die vaak ook wat duurder zijn, komen daardoor al wat sneller in beeld. Deze wijnen weten zich beter staande te houden tegenover de vaak kruidige gerechten die de Thaise keuken voortbrengt. De meeste wijnen die in Bangkok gedronken worden zijn geïmporteerde wijnen, met name vanuit Australië en de Verenigde Staten. Sinds het einde van vorige eeuw is de wijnbouw in Thailand zelf ook in opkomst. Op steeds meer plekken zie je dan ook vaak prima Thaise wijnen op de kaart verschijnen.

Houd je van cocktails? In de vele trendy bars en restaurants kun je kiezen uit een groot scala aan heerlijk cocktails. Naast veel klassieke cocktails en longdrinks zijn er ook redelijk wat bars die hun eigen ‘signature cocktails’ hebben. Soms zijn het echt originele recepten, soms betreft het variaties op bestaande cocktails zoals de mojito. Zo hebben wij in Bangkok een ‘frozen coconut mojito’ op wat een soort combinatie is van een piña colada en een mojito. Veel cocktails hebben een typisch tropisch karakter waarbij tropische vruchten veel gebruikt worden, maar men ook het gebruik van verse kruiden en specerijen niet schuwt. Citroengras, basilicum, kaneel en zelfs rode peper kun je in cocktails verwerkt zien worden.

De Mai Tai wordt overigens op veel plekken in Thailand geserveerd, maar is geen Thaise cocktail. De naam doet natuurlijk anders vermoeden. De oorsprong van deze cocktail met onder andere rum, orange curaçao (of triple sec), orgeadesiroop, limoen en kandijsiroop is bedacht in de Verenigde Staten. Twee concurrenten van elkaar beweren allebei de bedenker van de Mai Tai te zijn.

Een belangrijke afsluiter over het onderwerp drinken: water. Vergeet niet om voldoende water te drinken als je in Thailand bent. Ook al hebt je het niet altijd in de gaten, je droogt vrij snel uit in Thailand . De vrijwel altijd hoge temperaturen zorgen ervoor dat je vooral door transpiratie veel vocht verliest. Daarom dien je tijdens je verblijf in Thailand tenminste drie liter te drinken per dag. Water is hierbij de beste optie. Je hebt dan geen ‘last’ van calorieën en er vindt geen extra dehydratie plaats door het drinken van alcohol. Flesjes koel mineraalwater zijn vrijwel op iedere straathoek te koop voor prijzen die veelal zo tussen de 10 en 15 Baht liggen voor een klein flesje.